خصیه های پایین_نشده (Cryptorchidism)

گرد آورنده : داکتر صفی الله نادری متخصص جراحی اطفال

• کرپتواورکیدیزم (خصیه‌های پایین‌نشده) ممکن یکطرفه یا دوطرفه باشد. کرپتواورکیدیزم ممکن ectopic یا حقیقی باشد.
• در زمان ولادت، 30% نوزادان ذکور قبل از میعاد و 4.5% نوزادن با میعاد دارای خصیه‌های پایین‌نشده می‌باشند. خصیه‌ها در اکثریت شیرخواران در اوخر ماه سوم پایین می‌شوند، و در ماه ششم وقوع آن به 0.8% سقوط می‌کند. در 10% واقعات یک‌طرفه می‌باشد. تقریباً 80% خصیه‌های پایین‌نشده در یک سالگی به صفن می‌رسند. در جریان بلوغ، نزول بیشتر ممکن رخ دهد.

. اگر کرپتواورشیدیزم الی زمان بلوغ دوام نماید، عدم‌کفایۀ سپرماتوجنیز به‌وجود می‌آید. تولید اندروجن های خصیوی معمولاً نارمل باقی می‌ماند. در اطفال بزرگتر و بالغین، ممکن تدور خصیه، فتق و مشکلات فریولوژیک موجود باشند.

• وقوع بلند نیوپلازم‌های خبیث (seminoma) در خصیه‌هایی که بعد از بلوغ در بطن باقی باشند، دیده می‌شود.
• خصیه‌ های ایکتوپیک بصورت نارمل انکشاف می‌کنند اما در اثنای نزول از طریق کانال مغبنی، منحرف می‌شوند. زمانی‌که تشخیص گذاشته شد، جراحی توصیه می‌شود.
• کرپتواورشیدیزم حقیقی از باعث غیر نارمل بودن تکامل (dysgenesis) خصیه به‌وجود می‌آید. این خصیه‌ها دارای شریان سپرماتیک کوتاه، جریان خون ضعیف، یا هر دو می‌باشند.
• هایپرپلازیای ولادی ادرینال باید در نوزادی که کرپتواورشیدیزم دوطرفه دارد، رد گردد.
• سویه‌های تستوستیرون پلازما بعد از تحریک hCG حاصل می‌شوند تا غیابت خصیه‌های بطنی تأیید گردد. جهت تأیید موجودیت خصیه‌ها و قابلیت پاسخ آنها به تحریک، چهار دوز روزانۀ کوریونیک گونادوتروپین، که هر دوز 3000 units/m2 است، به شکل داخل‌عضلی داده می‌شوند. تستوسترون پلازما باید 24 ساعت بعد از دادن دوز آخر، از 200 ملی‌گرام فی دیسی لیتر بلندتر شود. در صورت عدم‌کفایۀ خصیوی، کاریوتایپ توصیه می‌شود تا احتمال مؤنث دارای خصوصیات مردانه (virilized female) رد شود.
• معاینه خصیه‌ها باید در وضعیت چمباتمه (squatting) یا حمام گرم صورت گیرد. در جریان جس خصیه‌ها، عکسۀ cremastric ممکن تحریک شود، که منجر به بالا رفتن خصیه‌ها به داخل کانال مغبنی یا بطن می‌شود. این حالت بنام کرپتواورشیدیزم کاذب (pseudocryptorchidism) یا خصیه‌های تورفتنی یاد می‌شود. برای اینکه از بالا رفتن خصیه‌ها جلوگیری کنیم، اولاً باید انگشت بالای حلقۀ مغبنی و قسمت بالایی کانال مغبنی قرار داده
  شود.

 تداوی

• برای کرپتواورشیدیزم کاذب کدام تداوی نیاز نیست. انذار برای نزول خصیه و وظیفۀ آن در چنین واقعات بسیار عالی می‌باشد.
• در کرپتواورکیدیزم حقیقی، ترمیم جراحی (orchiopex) برای کرپتواورکیدیزم که بیشتر از سن 9-15 ماهگی دوام نماید، توصیه می‌شود.
• اگر خصیه‌ها قابل‌جس نباشند باید به کمک لاپراسکوپ که نسبت به التراسونوگرافی بطنی مؤثریت بیشتر دارد، جستجو گردند.
• اگر خصیه‌ها قابل‌جس نباشند، در 50% واقعات می‌توانند در بطن موقعیت داشته باشند و می‌توان آنها را توسط پروسیجرهای یک یا دو مرحله‌ای پایین آورد.
• اگر خصیه‌های یافت‌شده اتروفیک باشند یا اوردن آنها به موقعیت اصلی مشکل باشد، باید orchiectomy در نظر گرفته شود.
• تداوی توسط گونادوتروپین معمولاً فقط در واقعات کرپتواورکیدیزم کاذب مؤثر می‌باشد.